หลังการประกาศผล Ford Everest ครองตำแหน่งรางวัลรถยนต์ยอดเยี่ยม ประจำปี 2558 ที่จัดขึ้นเป็นครั้งแรก โดย สมาคมผู้สื่อข่าวรถยนต์และรถจักรยานยนต์ไทย (TAJA) เมื่อค่ำวันที่ 19 กุมภาพันธ์ 2559 ณ รร.รามากาเด้นท์ กรุงเทพฯ
ผลคะแนนที่ออกมา จากรถยนต์ที่เข้ารอบสุดท้าย 6 คัน เป็นดังนี้
1.Ford Everest 110 คะแนน
2.Mitsubishi Pajero Sport 109 คะแนน
3.Mazda2 106.5 คะแนน
4.Honda HR-V 85.5 คะแนน
5.Mercedes-Benz C-class 83 คะแนน
6.Nissan X-Trail 56 คะแนน
รุ่งขึ้นอีกวันเมื่อมีการรายงานข่าวออกไป ใน Facebook Page driveautoblog สาวก Ford Everest ต่างก็สรรเสริญแซ่ซ้อง ส่วนสาวก Mitsubishi Pajero Sport ผู้พลาดหวังก็เข้ามาช่วยกันปลอบใจที่พ่ายแพ้เพียงแต้มเดียว แบบฉิวเฉียด ทั้งที่ราคาจำหน่ายรถนั้นต่างกันถึง 2-3 แสนบาท ก็นับเป็นนิมิตรหมายที่ดี ที่สังคมผู้ใช้รถเมืองไทย มีการรวมตัวกันเหนียวแน่น และสามัคคี ไม่ทับถมกันไปมา น่าชื่นชม
แต่ด้วยความที่รางวัลนั้นจัดขึ้นเป็นปีแรก จึงมีคำถามมากมายจากสาธารณชนใน Social Media ซึ่งก็เป็นเรื่องดี แสดงว่ารางวัลนี้อยู่ในกระแส และจะได้มาพิจารณารายละเอียดเกณฑ์การคัดเลือกรถยอดเยี่ยมของรางวัลนี้ ซึ่งหากรางวัลสามารถตอบคำถามผู้บริโภคได้ก็จะช่วยสร้างการยอมรับมากขึ้นทั้งแก่สังคมและวงการธุรกิจยานยนต์ ยกระดับวงการสื่อสารมวลชนไทยได้ด้วย
เรามาลองดูคำถามหลักๆ ที่เกิดขึ้นหลังงานมอบรางวัลกันก่อนครับ
- Toyota Fortuner ไปไหน? Isuzu D-Max 1.9 Ddi Turbo ไม่ติดหรือ?
ผมจะให้ไอเดียคำถามนี้ตามความเข้าใจ แบบรวมๆ นะครับ ที่หลายๆท่านโฟกัสมาที่ Toyota Fortuner ก็คงเพราะรางวัลที่ประกาศไป อันดับ 1 และ 2 นั้นเป็นรถ SUV ที่มีพื้นฐานจากแพลตฟอร์มรถกระบะเหมือนกัน หรือบางท่านเรียกขาน PPV ตามโครงสร้างภาษีสรรพสามิต ที่รถกลุ่มนี้ถูกจัดเก็บ
คำถามคาใจนี้ คงมีพื้นฐานแนวคิดจาก Toyota Fortuner เป็นแชมป์รถ SUV เมืองไทยในแง่ยอดขายมาทุกปี รวมถึงปี 2558 ที่เป็นปีมอบรางวัลนี้ด้วย ดังนี้
ยอดขายรถรวม SUV ที่มาจากพื้นฐานรถกระบะ (PPV) ปี 2558
1. Toyota Fortuner 31,005 คัน
2. Mitsubishi Pajero Sport 18,975 คัน
3. Isuzu MU-X 12,524 คัน
4. Ford Everest 4,967 คัน
5. Chevrolet Trailblazer 1,592 คัน
ถ้าเช่นนั้น เรามาลองดูระเบียบการมอบรางวัลรถยนต์ยอดเยี่ยมประจำปี คร่าวๆ กันครับ เป็นแบบ ไม่มีการแบ่งประเภทหรือแบ่งชนิดรถ (Nocategories or class) ดังนั้นในการกำหนดรางวัลจึงถือว่า รางวัลประจำปีเพียงรางวัลเดียวเท่านั้น ไม่มีแยกรุ่น เกรด เครื่องยนต์ หรือรุ่นไฮบริด ต่างหากแต่อย่างใด นับเป็นโมเดลเดียวเลย
คุณสมบัติหลักของรถเข้าคัดเลือก (Qualify) คือ ต้องเป็นรถรุ่นใหม่ (New Model) หรือ Model-change เท่านั้น และมียอดขายไม่น้อยกว่า 500 คันในช่วง12 เดือนก่อนที่จะได้รับรางวัล
ทั้งนี้ รางวัล ปีแรกให้นับรุ่นรถที่เริ่มวางจำหน่ายตั้งแต่ 1 ต.ค.57 ถึง 30 ก.ย.58 ฉะนั้น รางวัลปีที่สอง (ถ้ายังมีต่อ) ก็จะนับรถที่เปิดตัวตั้งแต่ 1 ต.ค.58 เป็นต้นมา รถที่ตกเกณฑ์คัดเลือกในปีแรก ก็จะมาโผล่ปีนี้ แม้เปิดตัวในช่วงปลายปี 2558 อาทิเช่น Mazda CX-3 และ MG5 ตัวอย่างที่อ้างถึงนั้น เกี่ยวพันกับหลักเกณฑ์สำคัญอีกเรื่อง คือ
ต้องเป็นรถที่ประกอบในประเทศไทย หรือ CKD แต่ในกรณีที่ผู้ผลิตเปลี่ยนการผลิตจากรถนำเข้าสำเร็จทั้งคัน หรือ CBU มาเป็นรถ CKD ให้ถือเป็นการ Relaunch รถประกอบในประเทศ (CKD,SKD) สามารถเข้าเกณฑ์คัดเลือกนี้ได้
จะเห็นได้ว่า Isuzu D-Max 1.9 Ddi Turbo ไม่เข้าเกณฑ์คัดเลือก เพราะเป็น Minor-change ไม่ใช่รถโมเดลใหม่ ใหม่เพียงเครื่องยนต์เท่านั้น แม้จะเป็นการเปลี่ยนแปลงที่ฮือฮาระดับโลกก็ตามที
ในส่วนของ Toyota Fortuner เข้าเกณฑ์คัดเลือกแน่นอน แต่ที่ยังมีคนถามถึง ก็เพราะไม่เห็นชื่อในรอบสุดท้าย แต่ในรอบแรกนั้นมีชื่อแน่นอน เพียงแต่การคัดรถยอดเยี่ยมนั้นมีกรรมการ 2 ชุด กระทำการคัดเลือกทั้งหมดสองรอบ ซึ่ง TAJA สรุปรถโมเดลใหม่ที่เข้าเกณฑ์มา 11 โมเดล และ Toyota Fortuner แค่ไม่ผ่านรอบแรกเท่านั้นเอง
กรรมการคัดเลือก ประกอบไปด้วยกรรมการ 2 ชุด คือ กรรมการคัดเลือกรอบแรก (First Round) ที่มาจาก สมาชิกสามัญของสมาคม และ กรรมการคัดเลือกรอบตัดสิน (Final Round) จำนวนไม่น้อยกว่า 25 คน เสนอชื่อโดยอนุกรรมการฯ ซึ่งเป็นสื่อมวลชนที่มีผลงานเป็นที่ประจักษ์
กรรมการคัดเลือกรอบแรก (First Round) ที่มาจาก สมาชิกสามัญของสมาคม มากกว่า 300 คน เลือกรถที่จะให้เข้ารอบมาเพียงคันเดียว โดยหลังการลงคะแนนให้เรียงลำดับ ผลคะแนน จากนั้นคัดเลือกเหลือ 50% ของรถทั้งหมด เพื่อนำไปให้กรรมการตัดสินในรอบสุดท้าย โดยสัดส่วนจำนวน 50% หากเป็นเศษให้ปัดขึ้น กรณีนี้มีรถ 11 คัน ก็จะได้รถเข้ารอบสุดท้าย 6 คัน ซึ่ง Toyota Fortuner ตกไปพร้อมเพื่อนรวม 5 คันในด่านนี้
ทีนี้มาลองดูหลักเกณฑ์การให้คะแนนกันสักหน่อย
เกณฑ์การตัดสิน(Evaluation Categories) ในการประเมินคะแนนการตัดสิน เพื่อการเปิดกว้างและอิสระของกรรมการแต่ละท่าน จึงไม่มีการกำหนดหรือจัดกลุ่มการให้คะแนน มีเพียงหัวข้อเพื่อเป็นไกด์ไลน์ ในการประเมินของกรรมการด้วยหลักเกณฑ์ดังต่อไปนี้
เราไม่สามารถตอบได้ว่า Toyota Fortuner ดีไม่พอในสายตาหมู่มวลสมาชิก TAJA หรืออย่างไร? เพราะคะแนนนั้นให้โดยสื่อมวลชนที่เป็นมนุษย์ ที่มีพื้นฐานจากรูปแบบสื่อที่หลากหลาย ซึ่งอาจไม่สะท้อนพฤติกรรมการใช้รถที่แท้จริงของคนไทยก็เป็นได้ แต่เราเห็นได้อย่างหนึ่งคือเรื่องความอิสระของการลงคะแนนนี้
รูปแบบการให้ “ไกด์ไลน์” แล้วปล่อยให้ใช้ความเป็นสื่อมวลชนแต่ละท่านพิจารณาเอง แทนการตีกรอบหัวข้อ เช่น ดีไซน์ภายนอกกี่คะแนน? ดีไซน์ภายในกี่คะแนน? อุปกรณ์กี่คะแนน? เครื่องยนต์กี่คะแนน? ช่วงล่างกี่คะแนน? ฯลฯ แล้วมาคำนวณหาค่าเฉลี่ยแบบการทำแบบสอบถามวิชาการ ตรงนี้เป็นเสน่ห์ที่สุดจะคาดเดาของ Thailand Car of The Year ที่มอบโดย TAJA ที่มีสมาชิกมากกว่า 300 คน
- ทำไม Mazda2 คะแนนสูงกว่า Mercedes-Benz C-Class
นี่เราพูดถึงรอบ กรรมการคัดเลือกรอบตัดสิน (Final Round) จำนวนไม่น้อยกว่า 25 คน ตามทันกันนะครับ? รอบนี้เองที่สนุก
คณะกรรมการรอบตัดสินจะมีตัวเลือก จากรถที่ผ่านรอบ First Round โดยเป็นการลงคะแนนลับ แต่ละคนถือคะแนนเต็ม 25 คะแนนเท่ากัน โดยบังคับว่า กรรมการแต่ละคนต้องให้รถที่ดีที่สุด 10 คะแนน จำนวน 1 คัน คะแนนที่เหลือให้กระจายไปยังรถที่มีคุณสมบัติตามลำดับ และต้องไม่ลงคะแนนไปยังรถคันอื่นเกินหรือเท่ากับ 10 คะแนนหลังจากมอบคะแนนให้รถที่ดีที่สุดแล้ว และกรรมการต้องลงคะแนนอย่างน้อย 5 คัน
อย่างที่บอกว่า เสน่ห์ของรางวัลอยู่ตรงนี้ กรรมการถูกคัดเลือกมาอย่างอิสระ และอาจจะเปลี่ยนหน้าไปทุกปี และจะมากกว่า 25 คนก็ได้ คะแนนก็จะออกได้หลายแบบเลย เบียดกันทุกลำดับ หรือทิ้งขาด หรือออกมาเท่ากันก็ได้ (ซึ่งโอกาสน้อยมาก)
เพราะถ้ามองด้วยคุณภาพและสมรรถนะ หลายคนก็แทบไม่ต้องคิด Mercedes-Benz ก็คงต้องชนะรถยอดเยี่ยมที่จัดโดยทุกสถาบัน หรือในหลายๆ ประเทศ แต่ในความจริงกลับไม่เป็นเช่นนั้น ขอยกตัวอย่าง Japan Car of The Year ปี 15/16 ล่าสุด Mazda MX-5 ได้ไป ทั้งที่รถนั่งได้เพียง 2 คน ยอดขายแม้จะเป็น Roadster ที่มียอดขายมากที่สุดในโลก แต่ก็น้อยกว่ารถตลาดทั่วไปมาก ในส่วนปี 2014/2015 ก็เป็น Mazda2 ที่ได้ไป แต่เมื่อสองปีก่อนหน้านั้น Volkswagen Golf ก็ได้ไป ก็ไม่ได้แปลว่ารถ Mazda ดีกว่ารถยุโรป เพราะเป็นความยอดเยี่ยมในบริบทที่แตกต่างกัน ตามไกด์ไลน์ของแต่ละรางวัล
Mazda2 ได้รับคะแนน จากสื่อไทยสูงในรอบสุดท้าย สะท้อนอะไรมากมาย ผมคงไม่เจียรนัย เพราะเชื่อว่าสติปัญญาทุกท่านคิดเองได้ครับ (แม้ทุกคนจะคิดไม่เหมือนกัน แต่ภาพรวมเชื่อว่าโทนไปในทิศทางเดียวกัน) เช่นเดียวกับที่รถ SUV หลุดมารอบสุดท้ายถึง 4 โมเดล แสดงว่ารถแบบนี้แหละ เหมาะกับสังคมเศรษฐกิจและสภาพความเป็นอยู่คนไทยในมุมมองของสื่อสารมวลชน
- บัตรเสีย 3 ใบถ้าวอยด์ได้ Mitsubishi Pajero Sport อาจชนะ Ford Everest
สุดท้ายกับประเด็นบัตรเสีย 3 ใบ ที่หลายคนงงว่าเกิดขึ้นได้อย่างไร? ก็เกิดขึ้นไปแล้วครับ เป็นความผิดพลาดของคนเรานี่แหละ ไม่มีอะไรซับซ้อน แล้วผมเองก็คิดว่าของมันผิดกันได้ (แม้จะคิดกันได้ว่า ไม่ควรผิดเลยกับเรื่องแค่นี้!)
เล่าเท่าที่รู้ คือ มีบัตรเสียใบหนึ่ง ลงคะแนนให้รถเพียง 4 คัน จากทั้งหมด 6 คัน ทั้งที่เงื่อนไขบังคับว่าต้องให้คะแนนอย่างน้อย 5 คัน!
ดราม่าบังเกิด! เพราะอะไรหน่ะหรือ?
เพราะกรรมการท่านนั้นมารู้ตัว หลังจากที่ปิดหีบไปแล้ว คือรู้ตัวก่อนนับคะแนนด้วยครับ อยากจะขอแก้ไข ด้วยการ “วอยด์” บัตรเลือกตั้งใบเดิม ลงคะแนนใหม่ แต่ก็ดีครับที่อนุกรรมการฯ ไม่ยอม เพราะถ้าเกิดขึ้นจริง ประเด็นนี้แหละที่จะทำให้เกิดความเสื่อมมาเยือนรางวัลที่ทุกคนตั้งใจทำกันมา แต่ผมก็ไม่รู้นะครับว่า บัตรเสียใบนี้เลือกให้ 10 คะแนนแก่คันใด จะเป็น Mitsubishi Pajero Sport หรือไม่? ต้องถามกรรมการผู้ตรวจนับคะแนนดู ว่าก่อนจะขาน “บัตรเสีย” ได้ชำเลืองดูคะแนนในบัตรหรือไม่?
ส่วนบัตรเสียอีกใบ ให้คะแนนรถครบจำนวนเงื่อนไข 5 คัน แต่เมื่อบวกคะแนนทั้งหมดในบัตรแล้ว เกินคะแนนในมือ 25 แต้ม อ้าว! มีการซ่อนไพ่ (ฮา) ก็บัตรเสียกันไป และยังมีบัตรเสียอีกใบด้วยนะครับ คิดเอาว่าคะแนนที่หายไป 75 แต้ม ไปบวมที่ใครในสามอันดับแรกเกมพลิก!
